De fabriek was een initiatief van de Hollandse Kunstzijde Industrie (HKI) in Breda. Omdat de vraag naar kunstzijde enorm groeide, was er extra productiecapaciteit nodig. In Breda was geen ruimte om uit te breiden, dus liet de HKI haar oog vallen op een stuk grond in Steenbergen. Het lag destijds net buiten de bebouwde kom, aan de Molenweg. De gemeente Steenbergen wilde de grond graag beschikbaar stellen. De vestiging van een fabriek bracht immers werkgelegenheid met zich mee. In 1948 was de fabriek klaar en kon de HKI de productie starten. Er volgde nog een officiële opening op 22 juli 1949. Commissaris van de koningin De Quay kwam naar Steenbergen om met een druk op de knop de laatste groep spindels in werking te stellen. Kort daarna draaiden er 30.000 spindels in de kunstzijdefabriek. Voor de productie van rayon en nylon textielgaren – onder meer om dameskousen van te maken – waren in de beginjaren 150 werknemers nodig. In de jaren ‘70, een periode van ongekende bloei, liep dat aantal op tot rond de 360. De ‘Zij’, zoals de Steenbergenaren de fabriek noemden, moest regelmatig in de buidel tasten om te vernieuwen, andere producten te fabriceren en te automatiseren. De concurrentie was namelijk moordend. Door de automatisering raakten mensen hun baan kwijt. Op een gegeven moment telde het bedrijf nog maar 165 personeelsleden. Organisatorisch veranderde er ook het een en ander. In de jaren ‘60 fuseerde de HKI met de AKU (Algemene Kunstzijde Unie). Het bedrijf ging verder onder de naam ENKA en werd later een onderdeel van AKZO-Nobel. Leegstand en sloop Al die veranderingen konden niet voorkomen dat eind jaren ‘90 het einde nabij was. Dat had alles te maken met het zware weer waarin de Nederlandse kunstzijdefabricage zich bevond. Eigenlijk was de sector ten dode opgeschreven. Voor de ‘Zij’ vormde de terugtrekkende beweging van Michelin de doodsteek. De autobandenfabrikant annuleerde een order, wat AKZO-Nobel tot het besluit bracht de productielocatie aan de Molenweg te sluiten. Na jarenlange leegstand is het fabrieksgebouw gesloopt in 2017. Nu verrijst op deze plek dus de woonwijk Couveringe Park. Het verleden is echter niet helemaal weg, want de straatnamen De Spindel, De Twijnerij en De Weverij verwijzen naar de tijd dat de spindels hier volop draaiden. Bronnen: De vloek van de zeemeerminnen: Steenbergen een stad met geschiedenis (tweede druk, 2014) van Frans van Eekelen en Jaarboek Heemkundekring De Steenen Kamer 2015 met als titel Steenbergen werkt! 18 HIER DRAAIDEN DE SPINDELS VAN DE ‘ZIJ’ ZO WAS HET VROEGER Couveringe Park in Steenbergen is een nieuwe woonwijk in wording. Na de afronding van de bouwwerkzaamheden staan hier 33 huurwoningen van Stadlander: 9 eengezinswoningen en een woongebouw met 24 appartementen. Wat je niet ziet, als je langs de bouwplaats loopt, is dat Couveringe Park een plek is met historie. Hier, vlak bij het centrum van Steenbergen, stond een fabriek voor de productie van kunstzijde. De straatnamen De Spindel, De Twijnerij en De Weverij verwijzen naar de tijd dat de spindels hier volop draaiden. 19
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=