Stadlander

thuis magazine In dit nummer o.a.: 06 TIJD VOOR TIPS 10 DE WET NATUURBESCHERMING 12 STADLANDER AAN HET WERK 20 PUZZEL Lex Noordsij: Repareren en een bakje koffie. Dat is waar het om draait! pagina 16 1e jaargang nr. 1 | oktober 2023

Onkruid verwijderen, uitgebloeide bloemen afknippen, klimplanten opbinden, de rand van het gras rechttrekken. ‘De mannen’ hebben het er maar druk mee. Elke vrijdagochtend maken ze een rondje door Ossendrecht om zes groene hotspots in het dorp te onderhouden. Om 10 uur zijn ze aangeland bij de Pottenbergen. De rozen bloeien volop, de lavendel staat er prima bij en de hanging baskets fleuren de straat op met een bonte bloemenpracht. En dan te bedenken dat de groenstrook langs de seniorenhuizen 1,5 jaar geleden nog een saaie grasmat was… De metamorfose is vormgegeven met geld van het Stadlander Buurtcultuurfonds. Maar zonder de inzet van deze mannen, bij de aanleg en het wekelijkse onderhoud, zou de Pottenbergen er heel anders uitzien. ‘De mannen’, dat is een clubje vrijwilligers met één passie: Ossendrecht opfleuren. “Met liefde en plezier maken we het dorp mooier.” Buiten de gemeentegrenzen is dat inmiddels ook bekend. “Binnenkort komt er een delegatie uit Roosendaal om te kijken hoe wij dit als vrijwilligersgroep voor elkaar krijgen.” 2 3 HIER ZIJN WE THUIS “Met liefde en plezier maken we het dorp mooier”

Voor het eerst in 10 jaar valt er weer een eigen uitgave van ons bewonersblad THUIS bij u in de bus. Het thema van deze uitgave is omzien naar elkaar. Bij Stadlander zien we gelukkig dat dat al vaak gebeurt. Het zit ‘m in kleine dingen, zoals iemand helpen die het wat minder breed heeft. Of even langsgaan bij een buur die eenzaam is en veel binnen zit. De planten verzorgen voor een buur die op vakantie is en een melding maken als de gordijnen bij iemand maar niet opengaan. Die extra aandacht voor elkaar is waardevol. Dat ene extra stapje zetten kost niets, maar zo’n klein gebaar is juist vaak groots. Maar denk ook aan het belang van ontmoetingsruimtes bij onze woongebouwen. Een mooi voorbeeld is die aan de Oosthavendijk in Steenbergen. Een aantal bewoners heeft deze zelf weer geopend, zodat mensen elkaar weer kunnen opzoeken voor een koffie ’s ochtends en een praatje. Niet alleen voor de bewoners is dit fijn, maar ook voor de vrijwilligers zelf die zo een mooie invulling aan hun dag geven. Stadlander ondersteunt dit graag. We zijn méér dan een huisvester en voelen ons mede verantwoordelijk voor het woongenot van huurders. We zien meer organisaties dit doen, bijvoorbeeld zorginstellingen die hun restaurant openstellen voor niet alleen de eigen bewoners, maar ook voor mensen in de wijk. Er zijn gelukkig genoeg voorbeelden. In deze uitgave leest u onder andere over een initiatief in Ossendrecht waar bewoners de groenstrook naast de huurwoningen onderhouden en zo voor onderlinge ontmoeting zorgen. Ook gaan we langs bij het Repair Café waar mensen spullen laten repareren en ook meteen een praatje kunnen maken. Laten we deze mooie initiatieven samen voortzetten en blijven omzien naar elkaar. We zijn al een heel eind op weg! Omzien naar elkaar in dit nummer 2 HIER ZIJN WE THUIS 5 OMZIEN NAAR ELKAAR Column Marc van der Steen 6 T IJD VOOR TIPS Nuttige tips van de experts 7 DAKGOTEN Voorkom verstoppingen 12 OH ZIT DAT ZO? 13 VASTGOEDDATA Alle informatie over een woning 14 STADLANDER AAN HET WERK 18 ZO WAS HET VROEGER Hier draaiden de spindels van de ‘zij’ 20 PUZZEL 5 COLOFON INHOUD UITGELEGD: De Wet natuurbescherming: EEN ‘THUIS’ VOOR VLEERMUIZEN, GIERZWALUWEN EN HUISMUSSEN 10 THUIS BIJ... Mevrouw Janvier “DE KERMIS WAS ONS LEVEN, EEN BIJZONDER LEVEN” 8 VAN DE VOORPAGINA: Repair Café: GUN UW APPARAAT EEN TWEEDE LEVEN 16 Column Marc van der Steen bestuurder Stadlander THUIS OP DE MAT OF IN UW MAILBOX? Hoe wilt u THUIS Magazine ontvangen? Op papier per post, of digitaal via e-mail? Of wilt u het niet meer ontvangen? Geef dat aan via MijnStadlander! Ga naar MijnStadlander: https://huurder.stadlander.nl en ga naar: Mijn gegevens. Vul bij Voorkeuren in, hoe u THUIS het liefst wilt lezen. Afmelden kan hier ook. U kunt uw keuze later altijd weer wijzigen. Tekst: Irma Brouwers Jan van de Kasteele Kees van Rixoort Fotografie: Iman Fase Tonny Presser Vormgeving: ROGG Stadlander Rooseveltlaan 150 Postbus 203, 4600 AE Bergen op Zoom T: 088 - 562 6000 E: info@stadlander.nl www.stadlander.nl THUIS Magazine is een uitgave van woningcorporatie Stadlander. Dit bewonersblad voor huurders van Stadlander verschijnt in een gedrukte oplage van 10.000 exemplaren. THUIS Magazine wordt bij u thuisbezorgd door een sociale partner bij u in de buurt. ? Marc van der Steen

Bladeren, zand, mos, gruis – er kan van alles in de dakgoten en hemelwaterafvoer terechtkomen. Als er ophopingen ontstaan, is er kans op verstopping. Dan kan het water niet weglopen en stroomt de goot over. Regelmatig controleren en zo nodig schoonmaken voorkomt verstoppingen. Zijn er toch problemen? Dan kan de huurder van Stadlander contact opnemen met Van der Velden Rioleringsbeheer. Van der Velden Rioleringsbeheer werkt als onderhoudspartner voor verschillende woningcorporaties, waaronder Stadlander, en bijvoorbeeld ook voor supermarktketens. De storingen die bij het bedrijf binnenkomen, gaan lang niet allemaal over verstopte dakgoten of regenpijpen. “Nummers 1 en 2 zijn gootstenen en toiletten”, zegt storingscoördinator Angela Romme. De afvoer van de douche of de wasmachine kan ook verstopt raken, met alle gevolgen van dien: verstopping, overstroming, stankoverlast. Hol of vol “Als iemand een overstromende dakgoot meldt, vragen we eerst om op de hemelwaterafvoer van pvc te kloppen. Klinkt het hol? Dan is de dakgoot het probleem. Klinkt het vol? Dan zit de verstopping in de regenpijp. Als het de dakgoot is, dan sturen we binnen 2 weken monteurs om die schoon te maken. Als de regenpijp verstopt is, dan graven we die uit, maken hem los en spuiten het ding van 2 kanten door. Het regenwater kan dan weer wegstromen en je hebt geen overstromende dakgoot meer.” Voorkomen is beter dan genezen. Daarom laat Stadlander de dakgoten van alle huurwoningen controleren en schoonmaken. Dat is een onderdeel van het basis-servicepakket, net als ontstopping van het riool. Huurders hoeven in principe zelf de goten niet schoon te maken. Wel kunt u af en toe de troep weghalen uit een goot waar u makkelijk bij kan. Hoe vaak? Onlangs is in beeld gebracht om te bepalen hoe vaak het controleren en schoonmaken van de dakgoten moet gebeuren. In veel gevallen zal dat 1 keer per jaar zijn, maar er zijn ook woningen waar het vaker nodig is, of minder vaak. Zodra het beeld compleet is, gaat het schema van controleren en schoonmaken voor alle Stadlander-woningen van start. Dat is niet in alle gevallen op korte termijn. Meer weten? Kijk op www.stadlander.nl/dakgoot Of scan de QR-code om direct naar de website te gaan: DAKGOTEN Regelmatig schoonmaken voorkomt verstopping en overstroming TIJD VOOR TIPS Veilig met vuur Aan de brandweer vragen hoe je een vuurtje stookt klinkt tegenstrijdig. Maar Jos, adviseur risico- en crisisbeheersing bij Brandweer Midden- en West-Brabant, geeft graag advies. Wie op hout stookt, doet er goed aan jaarlijks de schoorsteen te vegen. “We hebben in ons werkgebied tientallen schoorsteenbranden per jaar. Stook droog hout. En hou niet alles potdicht, zorg voor ventilatie.” Een CO-meter hoort er bij. Zo weet je of CO-vergiftiging optreedt. Koolmonoxide is namelijk dodelijk. Als we het toch over brandveiligheid hebben: denk dan aan het laden van accu’s, bijvoorbeeld van je mobiel, tablet of fiets. Dat doe je het best ’s avonds, als je erbij bent. Want door de warmteontwikkeling kan het wel eens misgaan, weet deze ervaren brandweerman. ‘Led’ op je energie Met wat tips kun je veel besparen op je energierekening. Gebiedsbeheerder Sylvän licht er een paar uit. “Vervang je lampen door led-verlichting, plaats radiatorfolie achter de verwarming en gebruik tochtstrips tegen tocht,” begint hij. Ook opladers laat je beter niet in het stopcontact zitten. “Want dan verbruik je toch nog stroom.” Iets wat misschien heel simpel lijkt, maar toch bespaart: “Zet je pan op de juiste plek op het fornuis.” Precies boven de vlam of pit en niet half. De vaatwasser of wasmachine? Altijd op ecostand, adviseert Sylvän. “Een lang programma, maar veel zuiniger, omdat het water niet zo warm wordt.” Oja: die vaatwasser en wasmachine doe je zo vol mogelijk! Meer weten? Kijk eens op www.stadlander.nl/ energie-besparen Of scan de QRcode om direct naar de pagina te gaan: Ventileren, ventileren... Gerold van onderhoudspartner Huysmeesters kan het niet vaak genoeg zeggen: met ventileren bespaart u geld. “Met de hoge energieprijzen zagen we een piek in klachten over vocht in huis, over schimmel.” Uw ventilatieroosters dichthouden is niet verstandig. Het vocht van koken, douchen kan niet weg. Het gevolg: u moet juist harder stoken. “Want vochtige lucht neemt minder warmte op.” Bij een telefoontje over vochtproblemen naar Stadlander komt Gerold of een van zijn collega’s kijken. Uiteraard kan er een technisch probleem zijn. Maar meestal zit het huis te dicht. Dan legt hij geduldig uit dat ventileren het allerbelangrijkste is, bijvoorbeeld na het douchen de badruimte droog maken. Dat lijkt een kleinigheid, maar kan al veel verschil maken. Meer informatie? Scan de QR-code voor onze folder over Ventileren: Contact met Van der Velden Rioleringsbeheer? Bel naar Stadlander, telefoonnummer 088 - 562 6000 en kies 1 (reparatieverzoek) en daarna 2 (verstopping) in het keuzemenu. U wordt direct doorverbonden. 7 6

Slechts één keer is ze op vakantie geweest, naar de Canarische Eilanden. Want als andere mensen zonniger plaatsen opzochten en het even rustig aan deden, waren het voor Claries Janvier drukke tijden. De bijna 90-jarige werkte een groot deel van haar lange leven op de kermis. Ze kijkt terug op een rondtrekkend bestaan naar alle hoeken en gaten van Nederland. “De kermis was ons leven, een bijzonder leven” THUIS BIJ... .... mevrouw Janvier “Wat ik op de kermis gedaan heb? Nou van alles: de huishouding, de kassa, van de ene naar de andere kermis rijden…”, zegt mevrouw Janvier terwijl ze foto’s en boekjes op tafel legt in haar Bergse appartement. “Ik kom uit een kermisfamilie. En mijn man ook, ik heb hem leren kennen op de kermis. Ze gingen in de loop der jaren met verschillende attracties door het land. “De Star,” herinnert mevrouw Janvier zich. “Dat was een over de kop slaande hamer met bakjes eraan die draaiden. Na één seizoen stapten we over naar het Vrolijk Rad, een grote schijf met allerlei spelletjes.” Toen haar vader de boel had verkocht, werkte ze een tijdje voor een andere exploitant. Als caissière in een spookhuis en als verkoopster in een nogakraam. Achter de kassa bij de mini-autootjes zat ze tussendoor voor een neef van haar man. Grijpkranen Alles bij elkaar: een indrukwekkende en gevarieerde kermiscarrière. Maar dan is het meest langdurige onderdeel van al die actieve jaren nog niet genoemd. Mevrouw Janvier lepelt ook die periode zonder enige hapering op: “Ik heb 20 jaar gewerkt voor een tante en een oom. Die stonden met een Holly Crane op de kermis: van die automaten met grijpkranen, waarmee je bijvoorbeeld horloges te pakken moet zien te krijgen. Ik zat achter de kassa en mijn man liep rond om de boel in de gaten te houden en soms een reparatie uit te voeren.” In de jaren ‘90 zette mevrouw Janvier een punt achter haar werkzame leven, waarvan alleen nog de foto’s resteren. En de herinneringen. “Ik heb het altijd graag gedaan. Het was een bijzonder leven. Zeven maanden per jaar ben je aan het toeren, soms een paar weken meer of minder.” Vaste klanten De sfeer varieerde per provincie. Mevrouw Janvier vond Friesland en Limburg gezellig. “Ik kwam het liefst in de dorpen. In de grote steden was het publiek ook leuk, hoor. Maar daar liepen altijd raddraaiers rond. Met het spookhuis kwamen we trouwens niet in de dorpen, daar trok je te weinig mensen. Maar de Holly Crane was overal populair. Je had mensen die je op elke kermis zag. Vaste klanten, die je achterna reisden…” Je brood verdienen op de kermis heeft overigens onzekere kantjes. “Bij een vaste baan weet je wat je verdient. Op de kermis moet je maar afwachten. Als het bloedheet was, was het niks.” Rijdende school Mevrouw Janvier kende een hoop kermismensen. “Jarenlang zat ik in de Vrouwenbond. Die overlegde met gemeenten over bijvoorbeeld de standplaatsen, de afvoer van vuil en het onderwijs voor de kinderen van exploitanten. Er was trouwens een tijdlang een rijdende school op de grotere kermissen, met een meester en een juffrouw. Het was een grote uitschuifkar met zes klaslokalen.” “Ach,” mijmert ze. “De kermis was ons leven. Nu ben ik nog de enige van de hele familie.” 8 9

“Als we woningen willen renoveren of slopen, moeten we onderzoeken welke beschermde diersoorten daar leven. Ook moeten we alternatieve verblijfplaatsen aanbrengen. Dit kunnen nestkasten zijn, maar ook bijvoorbeeld bomen die we terugplaatsen.” Nadat duidelijk is welke soorten dieren er zijn, maakt de ecoloog een voorstel voor hoe we de aanwezige verblijfplaatsen kunnen behouden of verplaatsen. “Als de onderzoeken zijn afgerond, vragen we een ontheffing voor de Wet Natuurbescherming aan bij de provincie. Dit is een goedkeuring om onze werkzaamheden te mogen uitvoeren. Pas als de provincie deze verleent, mogen we aan de slag. Het hele proces neemt veel tijd in beslag. Soms beginnen we al 3 jaar van te voren met de voorbereidingen.” Per project moet er een losse ontheffing worden verleend. “Daarom werken we met 7 andere corporaties in Zuidwest-Nederland om een gezamenlijke ontheffing aan te vragen. Deze ontheffing gaat niet alleen over een straat met woningen, maar over een compleet gebied. Daarmee besparen we een hoop tijd,” legt André uit. DE WET NATUURBESCHERMING UITGELEGD: Een ‘thuis’ voor vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen In en rond onze woningen wonen veel dieren. Een groot aantal is beschermd via de Wet natuurbescherming, zoals huismussen, gierzwaluwen en vleermuizen. Zij rusten of hebben hun nest in gebouwen of onder het dak. Door renovatie, verduurzaming en/of sloop-nieuwbouw is er steeds minder plek voor ze om zich veilig te voelen of voort te planten. Populaties nemen af en verplaatsen zich. André Polfliet, vastgoedontwikkelaar bij Stadlander en ecoloog, vertelt hier meer over. Wist u dat… • de vleermuis een zoogdier is? • de vleermuis het enige zoogdier is dat kan vliegen? • een vleermuisvrouwtje maar één jong per jaar krijgt? • er 21 vleermuissoorten in Nederland zijn, waarvan er 4 tot 5 in de woningen van Stadlander voorkomen? • een batdetector de frequentie van het geluid vastlegt en we hiermee de soort kunnen vaststellen? • er in een heuse kraamkolonie wel 100 zwangere vleermuisvrouwtjes kunnen verblijven? Daarom is het heel belangrijk dat zo’n kolonie niet verloren gaat tijdens werkzaamheden. Niet alleen zijn we dan in strijd met de wet, maar zo verliezen we ook al deze vrouwtjes en hun jongen. En omdat de mannetjes niet meer bij de kolonie kunnen komen, trekken ze weg. Gebieden zijn zo voor jaren hun vleermuispopulatie kwijt. 10 Vertraging “Als we een bijzondere verblijfplaats aantreffen, kan een project vertraging oplopen. Bijvoorbeeld kraamkolonies waar zwangere vleermuisvrouwtjes bij elkaar komen. Of een massa-winterverblijfplaats waar soms honderden vleermuizen bij elkaar overwinteren. Dan moeten we bij de provincie aangeven hoe we maatwerk gaan leveren.” Ook bij de provincie kan vertraging ontstaan, bijvoorbeeld omdat de beoordeling langer duurt. “Dat is soms best lastig. Van de ene kant krijgen we de opdracht ‘bouwen-bouwen-bouwen’, maar de procedures zitten ons soms in de weg.” Ecologisch onderzoek Het hele jaar door vindt er onderzoek plaats. “Ook na oplevering van onze projecten moeten we monitoren of we de beschermde soort ook daadwerkelijk in stand hebben kunnen houden. Of dat de soort juist is toegenomen. Daar doen we het uiteindelijk voor.” We voeren in verschillende periodes onderzoek uit: • 1 april t/m 15 mei: onderzoek naar huismussen • 15 mei t/m 15 juli: onderzoek naar vleermuizen • 1 juni t/m 15 juli: onderzoek naar gierzwaluwen • 15 augustus t/m 1 oktober: onderzoek naar vleermuizen De ecologen zijn herkenbaar aan de reflecterende hesjes en allerlei apparatuur, en kunnen zich altijd legitimeren. U kunt ze ‘s ochtends vroeg of ’s avonds tegenkomen. Vleermuizen zitten overdag in hun verblijfplaats en komen pas na zonsondergang tevoorschijn. Huismussen onderzoeken we juist als de zon opkomt. De ecologen kijken vooral naar daken en hoeven niet in tuinen of bij u binnen te zijn. Turbo Marja en Berry van Lien wonen in een eengezinswoning van Stadlander aan de Speenkruidstraat in Bergen op Zoom. Sinds 2020 hebben ze een vleermuizenkastje aan de gevel van hun hoekwoning hangen, omdat de oude flats in de wijk Gageldonk-West rond die tijd gesloopt werden. Het kastje is zo opgehangen dat de aanvliegroutes voor de vleermuizen behouden konden blijven. Zij hadden namelijk hun plekje bij en rondom de flats. Het kastje is bewoond. “We zien ‘Turbo’, zo noemen we de vleermuis, regelmatig vliegen als het gaat schemeren,” vertellen Marja en Berry. “Dat is leuk. We zouden nog wel meer kastjes willen hebben. Het is een klein, zwart kastje dat plat aan de muur bevestigd zit. De vleermuizen vliegen er van onderaf in.” Geen overlast Marja en Berry denken dat er best wat onwetendheid bij mensen is. “Sommigen zijn misschien bang voor overlast. Maar zo’n kastje geeft geen overlast. We vinden het juist belangrijk dat deze dieren een plekje hebben. We houden van de natuur. Het zou juist mooi zijn als de natuur meer z’n gang kan gaan. Bijvoorbeeld door meer groen in de tuin. En in het geval van dieren: geef ze de ruimte! 11

Als er iets kapot gaat in uw woning, dan kunt u een reparatie aanvragen. Vaak betaalt Stadlander deze kosten. Soms ontstaat er schade aan de woning of de eigen spullen. Wie is er dan verantwoordelijk? Schade aan de woning (de opstal) Schade aan de woning meldt u bij Stadlander, digitaal of telefonisch bij ons Klanthuis. Bijvoorbeeld schade aan de woning zelf, regenpijp, kozijnen, deuren, het dak en plafond. Is de schade door u of een huisgenoot ontstaan? Dan moet u waarschijnlijk zelf betalen. Dat moet ook als u niet goed voor de woning hebt gezorgd. Schade aan de eigen spullen (de inboedel) De inboedel is alles wat u kunt verplaatsen, zoals meubels, gordijnen, tv en kleding. Meestal moet u schade aan uw inboedel zelf (laten) repareren. Gevolgschade Als schade aan uw inboedel is ontstaan door bijvoorbeeld storm, brand of lekkage, dan betaalt u de reparatiekosten zelf. Dit noemen we gevolgschade. Daarom is het goed om een inboedelverzekering af te sluiten. Denk hierbij ook aan een aanvullende dekking voor huurdersbelangen. Niet alles valt onder de inboedelverzekering. Aansprakelijkheid Is de schade aan uw inboedel ontstaan door werkzaamheden die door ons of de aannemer zijn uitgevoerd? Dan kunt u Stadlander vragen om de schade te vergoeden. Ook als er schade is door een probleem in de woning die uw verzekering niet vergoedt, bijvoorbeeld een lekkage. U stelt Stadlander dan aansprakelijk voor de schade. Op onze website vindt u een formulier om ons aansprakelijk te stellen.Samen of in overleg met onze verzekeraar beoordelen we of u recht heeft op een vergoeding. Kijk voor meer informatie op: www.stadlander.nl/schade Of scan de QRcode om direct naar de pagina te gaan: Met een klik alle informatie over een woning Huurders nog beter en sneller geholpen Alles weten over zo’n 14.000 woningen. Dat lijkt een onmogelijke opgave. Maar toch zijn we goed op weg om dat voor elkaar te krijgen. Waarom? Om huurders nog beter en vooral sneller van dienst te kunnen zijn. En om onderhoudswerk efficiënter te laten verlopen. Met één klik alle informatie over een woning Huurders nog beter en sneller geholpen Specialist vastgoeddata Kimberly Kamman en medewerker vastgoedinformatie Marcel van Raaij weten daar alles van. In deze Thuis vertellen ze wat ze willen weten en hoe ze dat voor elkaar krijgen. Kimberly en Marcel werken met hun team aan een compleet overzicht per woning. “Heeft een woning een plat dak? Hoe oud is de keuken? Hoe lang staat de cv-ketel er al?” sommen ze wat voorbeelden op. Maar ook willen ze weten hoeveel zonnepanelen een woning heeft en wat die aan stroom opleveren. Nieuwe keuken “Als een huurder belt voor een nieuwe keuken, dan kunnen we precies zien hoe lang de huidige er al staat.” De beller krijgt op die manier van een medewerker van het Klanthuis meteen te horen of de keuken al aan vervanging toe is. Met een paar klikken op de computer. “We werken er hard aan om die informatie voor alle woningen te verzamelen.” Maar alle informatie is vooral ook handig bij onderhoud. Bijvoorbeeld als een huis leegkomt. De aannemer gaat kijken wat er nog moet gebeuren voordat er een nieuwe huurder in komt. Kijkt naar onder meer de badkamer. Maakt een offerte voor vervanging. Maar dat hoeft niet, als we weten hoe oud de badkamer is. Een paar jaar oud? Dan kan de badkamer nog even mee en dan hoeft de aannemer al die moeite niet te doen. Onze onderhoudspartners kunnen daardoor veel gerichter te werk gaan. Ook kan met alle informatie over de woningen veel beter toekomstig onderhoud worden voorspeld. “Zo weten we nu al, dat we over zo’n tien jaar alle rookmelders moeten vervangen. Die zijn in 2022 geplaatst.” Uw woning in 3D Het verzamelen van informatie gaat intussen nog een stapje verder. “We hebben nu van bijna alle woningen 3D-modellen.” Gemaakt op basis van de originele bouwtekeningen. “Zo kunnen we bijvoorbeeld precies zien hoeveel strekkende meter kozijn er is. Nu moet een schilder dat allemaal opmeten, dat kost veel tijd.” Ook voor de huurder is het fijn dat er veel informatie over de woning is. “Stel, je hebt een lekkage in je appartement. Het water komt van boven. Nu sturen we bij zoiets eerst de gebiedsbeheerder langs om uit te zoeken wat er aan de hand is. Maar in het 3D-model zien we precies de indeling van de woningen en wie er woont. We kunnen meteen op de juiste plaats in actie komen. Zo besparen we tijd en geld.” Schade aan uw woning OH ZIT DAT ZO? Contact met ons Klanthuis Heeft u een vraag of is er iets kapot? Neem dan contact op met ons Klanthuis. Dit kan op verschillende manieren: • Stuur ons een berichtje via Facebook Messenger of WhatsApp (telefoonnummer 088 - 562 6000). Tijdens onze kantooruren (8.30-16.30 uur) kunt u zo rechtstreeks met een medewerker van het Klanthuis chatten. • Een reparatieverzoek dient u makkelijk en snel in via onze website www.stadlander.nl of via Mijn Stadlander. • Stuurt u een e-mail naar info@stadlander.nl? U ontvangt dan een zaaknummer. Dit nummer kunt bij de hand houden, als u later opnieuw contact heeft met Stadlander. • Natuurlijk kunt u ook langskomen op ons kantoor aan de Rooseveltlaan 150 in Bergen op Zoom. • Of bel ons via telefoonnummer 088 - 562 6000. 12 13

HEERLE LEPELSTRAAT HALSTEREN STEENBERGEN THOLEN SINT-MAARTENSDIJK PUTTE OSSENDRECHT BERGEN OP ZOOM SCHERPENISSE BELGIË WEST-BRABANT ZEELAND 14 STADLANDER AAN HET WERK VOORBEREIDING NIEUWBOUW Laban Deurloostraat 2 eengezinswoningen + 3 levensloopbestendige woningen (start bouw juni 2024) Scherpenisse NIEUWBOUW Populierlaan, Gageldonk-West 18 eengezinswoningen (gereed eind 2023) NIEUWBOUW Centrum Gageldonk 56 appartementen (gereed begin 2024) NIEUWBOUW Vijverberg-Zuid, Gageldonk-West 12 eengezinswoningen + 32 appartementen (gereed begin 2025) RENOVATIE Warande-Oost 170 eengezinswoningen (gereed eind 2024) RENOVATIE Plejadenlaan, Warande 240 appartementen (gereed eind 2024) RENOVATIE Piushof, Gageldonk-West 21 appartementen + inrichting Huis van de Wijk (gereed voorjaar 2024) VOORBEREIDING RENOVATIE De Karmel, Tuinwijk (start begin 2024) VOORBEREIDING SLOOP EN NIEUWBOUW Stalenbrugstraat en omgeving, Fort-Zeekant 41 woningen Bergen op Zoom SCHILDEREN 27 woningen (diverse straten) Heerle RENOVATIE Vestinghlaan 9 appartementen (gereed eind 2023) NIEUWBOUW Spindel / Molenweg, Couveringe Park 24 appartementen (gereed begin 2024) LIFTONDERHOUD woongebouw De Wieken SOCIAAL PLAN Gummarusvelden / Doktersdreefje sloop 39 woningen, nieuwbouw 77 woningen Steenbergen ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN EN SCHILDEREN 9 woningen (diverse straten) SCHILDEREN 27 woningen (diverse straten) Ossendrecht Nieuwbouw Onderhoud Leefbaarheid Renovatie Sloop SLOOP Sloop Scheldeflat + IJssellaan, Fort-Zeekant (gereed begin 2024) LIFTONDERHOUD Jacquelineflat, Warande LIFTONDERHOUD Stuijvenburg, Fort-Zeekant DAKONDERHOUD woongebouw Emmaplein, Fort-Zeekant DAKONDERHOUD woongebouwen Stelleweg, Bergse Plaat DAKONDERHOUD woongebouw Aquacite, Bergse Plaat SOCIALE WIJKONTWIKKELING Fort-Zeekant, diverse activiteiten zie www.fortzeekantboeit.nl LEEFBAARHEID Gageldonk-West: diverse activiteiten zie www.wijmakendewijk.nl RENOVATIE Zonneplein, Warande 27 appartementen (gereed eind 2024) WIJKACTIE Warande samen met bouwpartners en scholen (voorjaar 2024) ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN EN SCHILDEREN 18 woningen (diverse straten) SCHILDEREN Keizerstraat 4 woningen SOCIAAL PLAN Postbaan/Zr. Will van Hooijdonkstraat 20 woningen (einde sociaal plan 15 juli 2024) Putte WIST U DAT: • we in 2022 meer dan 2600 liter aan verschillende soorten verf hebben gebruikt • we dus meer dan 20.000 m2 geschilderd hebben • dit gelijk is aan 4 voetbalvelden • 2 schilders van schildersbedrijf Noom samen 4108 kilometer hebben gereden op weg naar onze schilderklussen • u met deze afstand helemaal naar Zuid-Spanje én terug kunt rijden 1L VERF x2600 LIFTONDERHOUD woongebouw Schuttershof Tholen NIEUWBOUW Bloemenlaan 20 appartementen (gereed begin 2024) VOORBEREIDING NIEUWBOUW Koningin Julianastraat 12 eengezinswoningen (start bouw juni 2024) VOORBEREIDING NIEUWBOUW Jacoba van Beierenstraat 7 eengezinswoningen (start bouw juni 2024) Sint-Maartensdijk NIEUWBOUW Leeuwerik, Vogelenzang 45 appartementen (gereed najaar 2023) Halsteren VOORBEREIDING NIEUWBOUW Mozartstraat/Beethovenstraat 39 eengezinswoningen (start bouw maart 2024) PARTICIPATIE MET BEWONERS OVER WIJKVERNIEUWING Hart van Halsteren LIFTONDERHOUD woongebouw De Schans ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN EN SCHILDEREN 18 woningen (diverse straten) PARTICIPATIE met bewoners over wijkvernieuwing (gereed eind 2023) ENERGIEBESPARENDE MAATREGELEN EN SCHILDEREN 8 woningen (diverse straten) Lepelstraat 15

onthouden welke volgorde je iets uit elkaar haalt.” Als Sjef wil weten wat hij verschuldigd is, is het antwoord dan ook: “bij de entree staat een spaarvarken.” Want een beetje inkomsten kan het Repair Café wel gebruiken, bekent Lex. Dat gratis kopje koffie voor de bezoekers kost immers ook geld. Lex kijkt tevreden toe naar de gezellige drukte deze middag, de vierde sinds de start. “We hebben tot nu toe 55 procent van alle binnengebrachte spullen met succes gerepareerd.” Kortom: repareren heeft zin! Vijftien vrijwilligers zijn er inmiddels. Niet alleen technici overigens. “Ook koffie schenken is belangrijk. En de mensen ontvangen.” Wie vrijwilliger wil worden kan mailen naar: hallo@repaircafe-boz.nl Meer informatie op: www.repaircafe-boz.nl. Of scan de QR-code om direct naar de pagina te gaan: “Repareren en een bakje koffie. Dat is waar het om draait!” Hij heeft al een nieuwe stofzuiger gekocht. Want zo’n apparaat kun je eigenlijk niet missen. Pas daarna zag hij plots: Repair Café. In het Doe Centrum in de voormalige Antonius Abt-kerk op Borgvliet, in Bergen op Zoom. En daarom is Sjef Zeeman op deze zaterdag gekomen om te zien of zijn oude stofzuiger toch nog is te redden. “Dan kan ik hem mooi gebruiken om mijn auto uit te zuigen. Zonde om dat met de nieuwe te doen.” Repair Café Repareren en een bakje koffie. Dat is precies waar het op deze middag om draait! Een nieuw, nog wat onbekend fenomeen in Bergen op Zoom, hier geïntroduceerd door Lex Noordsij. Steeds meer Bergenaren weten inmiddels de weg te vinden. Maar eerst vertelt Lex hoe hij ertoe is gekomen hiermee te beginnen. Een verhaal dat begint met zijn pensionering, begin dit jaar. “Ik had geen zin om achter de geraniums te zitten,” bekent hij eerlijk. Na een carrière als technicus in de luchtvaart werkte hij de voorbije jaren als kwaliteitsadviseur bij Curio, de beroepsopleider in West-Brabant. 2900 Repair Cafés wereldwijd Lex kwam al snel op het idee iets met zijn technische kwaliteiten te doen. Zo stuitte hij op het Repair Café in Woensdrecht. Hij ging er kijken en verdiepte zich in het fenomeen. “Het idee is al in 2009 ontstaan in Nederland. Om het repareren te promoten, tegen het weggooien.” Inmiddels zijn er wereldwijd bijna 2900 Repair Cafés. “Het wereldwijde netwerk van Cafés groeit waanzinnig snel.” Waarbij het om meer gaat dan dat repareren alleen. “Mensen komen ook binnen om een praatje te maken, om koffie te drinken.” Na wat oproepjes had Lex al snel genoeg vrijwilligers om in Bergen op Zoom aan de slag te gaan. Elke 4e zaterdag van de maand. Tientallen Bergenaren weten inmiddels de weg te vinden. Zoals Sjef, die op zijn gemak toeziet hoe Albert Loosman zijn stofzuiger uit elkaar schroeft. “Er kwam rook uit en toen hield hij ermee op,” meldt Sjef vooraf. Vrijwilliger Albert vreest al meteen voor het ergste. Na wat gepuzzel en geschroef is zijn oordeel helder. Hier valt geen eer meer aan te behalen. “Er is stof in de motor gekomen, al dat gruis heeft de machine stukgemaakt.” ‘Ik repareer graag’ Voor Albert is de stofzuiger een makkie. “Ik werk bij de Koninklijke Luchtmacht aan helikopters.” Waarom hij dan toch zijn vrije tijd aan zoiets als het Repair Café besteedt? “Ik repareer graag, thuis ook altijd gedaan. Liefst zo goedkoop mogelijk, maar wel goed. Het is een kwestie van doen en Repair Café Bergen op Zoom in wijkcentrum Het Hoofdkwartier Adres: Rembrandtstraat 52A, Bergen op Zoom. Open: iedere 4e zaterdag van de maand van 13.00-15.30 uur. Repair Café Tholen in ‘De Klipper’ van Ten Anker Adres: Prins Clauslaan 1, Tholen. Open: iedere 1e en 3e donderdag vd maand van 19.00-20.00 uur Reparatiecafé Woensdrecht bij Participatiecafé ’t Blickvelt Adres: Dorpsstraat 41-49, Woensdrecht. Open: iedere 1e en 3e vrijdag van de maand van 14.00-17.00 uur Reparatiecafé Ossendrecht in MFC De Drieschaar Adres: De Ploeg 11, Ossendrecht. Open: iedere 2e woensdag van de maand van 14.00-16.00 uur BEZOEK EEN REPAIR CAFÉ IN UW BUURT: Repair Café: Weggooien? MOOI NIET! VAN DE VOORPAGINA GUN UW APPARAAT EEN TWEEDE LEVEN 17 16

De fabriek was een initiatief van de Hollandse Kunstzijde Industrie (HKI) in Breda. Omdat de vraag naar kunstzijde enorm groeide, was er extra productiecapaciteit nodig. In Breda was geen ruimte om uit te breiden, dus liet de HKI haar oog vallen op een stuk grond in Steenbergen. Het lag destijds net buiten de bebouwde kom, aan de Molenweg. De gemeente Steenbergen wilde de grond graag beschikbaar stellen. De vestiging van een fabriek bracht immers werkgelegenheid met zich mee. In 1948 was de fabriek klaar en kon de HKI de productie starten. Er volgde nog een officiële opening op 22 juli 1949. Commissaris van de koningin De Quay kwam naar Steenbergen om met een druk op de knop de laatste groep spindels in werking te stellen. Kort daarna draaiden er 30.000 spindels in de kunstzijdefabriek. Voor de productie van rayon en nylon textielgaren – onder meer om dameskousen van te maken – waren in de beginjaren 150 werknemers nodig. In de jaren ‘70, een periode van ongekende bloei, liep dat aantal op tot rond de 360. De ‘Zij’, zoals de Steenbergenaren de fabriek noemden, moest regelmatig in de buidel tasten om te vernieuwen, andere producten te fabriceren en te automatiseren. De concurrentie was namelijk moordend. Door de automatisering raakten mensen hun baan kwijt. Op een gegeven moment telde het bedrijf nog maar 165 personeelsleden. Organisatorisch veranderde er ook het een en ander. In de jaren ‘60 fuseerde de HKI met de AKU (Algemene Kunstzijde Unie). Het bedrijf ging verder onder de naam ENKA en werd later een onderdeel van AKZO-Nobel. Leegstand en sloop Al die veranderingen konden niet voorkomen dat eind jaren ‘90 het einde nabij was. Dat had alles te maken met het zware weer waarin de Nederlandse kunstzijdefabricage zich bevond. Eigenlijk was de sector ten dode opgeschreven. Voor de ‘Zij’ vormde de terugtrekkende beweging van Michelin de doodsteek. De autobandenfabrikant annuleerde een order, wat AKZO-Nobel tot het besluit bracht de productielocatie aan de Molenweg te sluiten. Na jarenlange leegstand is het fabrieksgebouw gesloopt in 2017. Nu verrijst op deze plek dus de woonwijk Couveringe Park. Het verleden is echter niet helemaal weg, want de straatnamen De Spindel, De Twijnerij en De Weverij verwijzen naar de tijd dat de spindels hier volop draaiden. Bronnen: De vloek van de zeemeerminnen: Steenbergen een stad met geschiedenis (tweede druk, 2014) van Frans van Eekelen en Jaarboek Heemkundekring De Steenen Kamer 2015 met als titel Steenbergen werkt! 18 HIER DRAAIDEN DE SPINDELS VAN DE ‘ZIJ’ ZO WAS HET VROEGER Couveringe Park in Steenbergen is een nieuwe woonwijk in wording. Na de afronding van de bouwwerkzaamheden staan hier 33 huurwoningen van Stadlander: 9 eengezinswoningen en een woongebouw met 24 appartementen. Wat je niet ziet, als je langs de bouwplaats loopt, is dat Couveringe Park een plek is met historie. Hier, vlak bij het centrum van Steenbergen, stond een fabriek voor de productie van kunstzijde. De straatnamen De Spindel, De Twijnerij en De Weverij verwijzen naar de tijd dat de spindels hier volop draaiden. 19

7 432 324511403638464818 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 Horizontaal 1 Hoofdstad van Ecuador 5 Hoofdstad van Japan 10 medisch specialisme 12 zintuig 14 reeds 16 Hoofdstad van Algerije 19 nummer 20 lichaamsdeel 22 Aziaat 23 slang 24 gewoonterecht 26 heel groot 27 Ierse afscheidings- beweging 29 antenne 30 pais 31 onmiddellijk nadat 33 grootmoeder 34 Chinese leider 36 Italiaans eiland 40 Moederbedrijf van Facebook 42 schaap 43 bloem 46 insect 47 bolgewas 48 Hoofdstad van Indonesië 50 kledingstuk 51 bergrug 52 mok 54 Hoofdstad van Jordanië 55 Hoofdstad van Egypte Verticaal 2 kleintje 3 meisjesnaam 4 vertaler 6 plek 7 Grieks eiland 8 ingenieur 9 Afrikaanse hoofdstad 11 Aziatisch gerecht 13 Europese hoofdstad 15 geleding 17 schatting 18 roem 19 bijwoord 21 Hoofdstad van Kenia 23 Hoofdstad van Libanon 25 leesteken 26 mevrouw 28 meisjesnaam 29 deel e-mailadres 32 Stad in Zuid-Korea 35 Europese hoofdstad 37 onderwijsinstelling 38 elasticiteit 39 eigendunk 41 summum 43 dier 44 verbinding 45 vulkaan 48 confituur 49 streling 51 kilometer 53 public relations Heeft u de oplossing gevonden? Stuur uw antwoord, met vermelding van uw naam en adres/e-mail, vóór 22 december naar: thuis@stadlander.nl of naar: Stadlander t.a.v. ‘THUIS Magazine’ Postbus 203 4600 AE Bergen op Zoom. Onder de juiste inzendingen verloten we 5 klusemmers ter waarde van 50 euro per stuk. De winnaars ontvangen rond 22 januari 2024 bericht. KOPJE KOFFIE, KOPJE THEE PUZZELMEE 20

stadlander.nl

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=