Wijkvernieuwing met focus op een sterke sociale omgeving

Hoe Gageldonk-West in Bergen op Zoom verandert in een prachtige wijk

Al jaren wordt er hard gewerkt aan de wijkvernieuwing van Gageldonk-West in Bergen op Zoom. Renovatie, nieuwbouw en het herinrichten van de openbare ruimte moeten de leefbaarheid en toekomstbestendigheid van de wijk vergroten. Maar om dat te bereiken is meer nodig dan mooie woningen, voorzieningen en straten. Daarom wordt er ook veel geïnvesteerd in verbetering van de sociale structuren. Samenwerken en echt luisteren naar wat de bewoners vragen, zijn daarbij cruciaal.

In dit artikel maken we kennis met Jeffrey Verweij. Jeffrey is werkzaam bij Stadlander, dat voor een groot deel eigenaar is van de huurwoningen in Gageldonk-West. Beroepsmatig is Jeffrey jarenlang nauw betrokken geweest bij de wijkvernieuwing, met name bij het versterken van de sociale structuur in de wijk. Een wijk die hij kent als zijn broekzak, want hier groeide hij op.

Van jongs af verbonden met Gageldonk-West

Gageldonk-West, Jeffrey woont er niet meer, maar zijn band met de wijk is nog altijd sterk. Hij was hier een tijd actief voor TOS (Thuis Op Straat). TOS hield zich bezig met leefbaarheid en een goed sociaal klimaat in de openbare ruimte. Later ging deze organisatie op in de Fitfabriek en kwam de focus op sport en bewegen te liggen. Omdat Jeffrey iets anders wilde, meer de sociale kant op, is hij toen naar Stadlander overgestapt. Daar werd hij projectleider leefbaarheid en ging weer aan de slag in Gageldonk-West.

Jeffrey: “Ik heb mijn hele jeugd in die wijk gewoond. Het was een topjeugd met veel vrienden en veel buiten zijn. We kwamen altijd voor elkaar op en hadden veel plezier. En natuurlijk gebeurde er ook wel eens iets dat niet door de beugel kon, dat hoort ook bij jong zijn. Die tijd heeft mij heel veel levenservaring gebracht. Tegelijk viel mijn jeugd ook samen met een periode waarin het langzaam bergafwaarts ging met de wijk. Niet dat ik daar persoonlijk heel veel last van had, maar de neergang was zeker zichtbaar in de wijk. Op straat gebeurden dingen die niet door de beugel konden. Je zag ook steeds meer zwerfvuil. Prullenbakken werden niet gebruikt, maar wel vernield. Net als ander straatmeubilair en zelfs speeltoestellen. Het achterstallig woningonderhoud sprong steeds meer in het oog. Dat ging allemaal ten koste van het woonplezier en voor veel bewoners ook van hun gevoel van veiligheid.”

Sinds de wijkvernieuwing ziet Jeffrey Gageldonk-West weer opklimmen. “Dat is niet alleen fijn om te zien, het is ook tof om daar onderdeel van uit te maken en daar beroepsmatig mijn steentje aan bij te hebben gedragen. Ook nu kom ik trouwens in mijn vrije tijd nog veel in de wijk. Verschillende vrienden van vroeger, die nog in de wijk wonen, zie ik nog regelmatig. En dan is het alsof ik nooit ben weggeweest.” 

We moeten het samen gaan doen

Jeffrey Verweij

Jeffrey heeft bij Stadlander inmiddels de functie van gebiedsconsulent. In die rol werkt hij aan de visie van Stadlander op wonen: “Stadlander vindt een prettige wijk belangrijk. Maar die ontstaat niet zomaar. We kunnen mooie huizen neerzetten, maar dat betekent nog niet dat het een wijk wordt, waar het fijn wonen is. Je moet ook tijd en energie steken in de sociale samenhang en in de leefomgeving. De bewoners moeten elkaar leren kennen en begrijpen. Dan hebben ze ook iets over voor een ander en houden ze rekening met elkaar. Zo ontstaat een prettige wijk waarin mensen zich goed voelen en gelukkiger zijn. Dan wordt het wonen fijner en gaat de leefbaarheid er voor iedereen in de wijk op vooruit. Maar niemand kan dat alleen. We moeten het samen doen.”

Dat is waar het om draait en dat is ook de uitdaging. “Je moet alle betrokken partijen er enthousiast voor zien te krijgen. Dat zijn niet alleen de bedrijven en organisaties die bij de wijkverbetering zijn betrokken. Het zijn ook de bewoners. Die zelfs op de eerste plaats. Er is een groep die actief iets wil betekenen voor de wijk en voor de ander. Maar er is ook een groep die dat minder heeft. Samen met de mensen die heel graag willen, proberen we dat iedere keer een beetje verder te brengen. En dat lukt, stap voor stap. Dat hoor ik ook terug. Ik heb altijd veel contacten gehad in de wijk die mij vertelden dat ze weer een activiteit hadden opgezet, bijvoorbeeld een activiteitenmiddag voor kinderen uit de wijk. En dat zo’n dag succesvol was en nieuwe contacten met wijkbewoners heeft opgeleverd.”

De schouders eronder en erop af

Jeffrey gaat verder: “Vanuit Stadlander investeren wij actief in de sociale samenhang en in de leefomgeving. Dat doen we samen met onder andere de gemeente Bergen op Zoom en WijZijn, de welzijnsorganisatie. Verder werken we op sociaal niveau ook samen met de ontwikkel- en bouwpartners zoals Lithos bouw & ontwikkeling en Zenzo Maatschappelijk Vastgoed, waarvan sociaal projectleider Arjen de Vries vanaf de aftrap al betrokken is bij de wijkvernieuwing van Gageldonk-West. En er is samenwerking met bewonersorganisaties en met de ketenpartners in de wijk via Zoom-In. Door de betrokkenheid van zoveel partijen hebben we veel mogelijkheden om met elkaar de leefbaarheid in Gageldonk-West te verbeteren.”

Als voorbeeld noemt Jeffrey de sociaal maatschappelijke werkgroep die allerlei ideeën bedenkt, maar die ook op zoek gaat naar initiatieven en behoeftes in de wijk. “Mensen hebben vaak hele concrete ideeën. Ik denk bijvoorbeeld aan de speeltuin op het Zilverschoonplein. De bewoners wilden daar heel graag een vogelnestschommel en een voetbalkooi. En dat konden we dus ook uitvoeren omdat er in de wijkvernieuwing geld is gereserveerd voor dit soort initiatieven. Maar we richten ons niet alleen op algemene voorzieningen. Met alle partners in de wijk werken we ook aan individuele verbeteringen. Bijvoorbeeld rond werkgelegenheid en scholing in de wijk.”

Mooie voorbeelden daarvan zijn de verhalen van twee wijkbewoners Tedros Tesfay en Anthonie Struijk. Allebei kregen ze via bouwpartner Lithos bouw & ontwikkeling en Zenzo een kans om mee te bouwen aan de nieuwe toekomst van hun wijk, door mee te werken op de bouwplaats.

Sleutelfiguren zijn belangrijk

In de hele herstructurering van Gageldonk-West is er in de afgelopen jaren al een heleboel gebeurd. De nieuwbouw en renovatie is succesvol aangegrepen om de wijk sociaal weer sterk te maken. Sleutelfiguren onder de bewoners spelen daarbij in de praktijk een grote rol.

Jeffrey is inmiddels niet meer werkzaam in de wijk, maar volgt nog steeds op de voet wat er gebeurt: “Mijn collega’s gaan juist op zoek naar bewoners die iets mee op willen pakken. Naar de sleutelfiguren die iets kunnen betekenen voor de sociale vernieuwing. Bewoners die een achterban hebben die ze mee kunnen trekken in het uitvoeren van plannen en activiteiten. Dat is niet altijd makkelijk. Het vergt dat je echt in die wijk gaat zitten en contacten legt. Dat je weet wat waar speelt. En de kansen die komen moet je gewoon aangrijpen en ook faciliteren. Als bewoners een opruimdag organiseren en vragen waar ze met dat vuil heen moeten dat ze van de straat gaan halen, moet je dat wel oplossen. Dan moet je de bewoners daarin ondersteunen. Je moet hier namelijk ook betalen voor iedere zak vuil die je aanbiedt. Die kosten moet je niet bij de bewoners neerleggen. Dus dan werken we er weer samen met de gemeente aan om de mensen de juiste weg te wijzen.”

Gageldonk-West blijft zich vernieuwen

Gageldonk-West is een wijk die in beweging is en blijft. Zoals het er nu naar uitziet, wordt de renovatie in 2025 afgerond. De woningen, wijkvoorzieningen en buitenruimte zijn dan weer helemaal van deze tijd. Maar dat betekent niet dat de wijkvernieuwing klaar is. Die vernieuwing blijft continu doorgaan. Met de partners in de wijk blijft Stadlander werken aan het verder versterken van de sociale structuur. Door te investeren in de mensen die hier wonen, krijgen ze de mogelijkheid om mee te doen en erbij te horen. Zo zullen steeds meer bewoners een gevoel van eigenaarschap voor hun wijk krijgen.