Circulair slopen & bouwen: op weg naar het nieuwe normaal

“Circulair wordt het nieuwe normaal.” Een stevige uitspraak van architect Tjerk van de Wetering van Spring architecten. We praten met hem over circulair bouwen en de rol die hij daar als architect in speelt.

Tjerk ontwierp het nieuwe woongebouw aan de Teunisbloemstraat, in de wijk Gageldonk-West in Bergen op Zoom. Stadlander heeft hier stevig ingezet op circulair bouwen. Hoe dat is gegaan vertelt hij graag. Maar eerst introduceren we hem even. Samen met Stadlander en bouwer Lithos is Spring architecten betrokken bij de wijkverbetering van Gageldonk-West.

Wijkvernieuwing

“Ik heb halverwege het stokje overgenomen van mijn collega Hans de Moor.” Van de Wetering ontwierp de nieuwbouw langs de Vijverberg-Zuid. Binnen de bestaande structuur van de wijk zijn er zo’n 130 woningen gesloopt en vervangen door nieuwe, duurzame woningen: appartementen, eengezinswoningen en levensloopbestendige woningen.

De kleuren en materialen zijn zorgvuldig gekozen en afgestemd op bestaande woningen in de omgeving. Daardoor is de hele woonbuurt rond de Vijverberg-Zuid opgeknapt. Ook de bestaande bewoners profiteren van de wijkverbetering. Dat is volgens Tjerk ook een vorm van circulariteit. “Je neemt het verschil tussen oud en nieuw weg en verlengt de levensduur van de bestaande woningen.”

Voor de troepen uit

De architect tekende ook het appartementengebouw aan de Teunisbloemstraat. Dat vormt het sluitstuk van de vernieuwing van de Vijverberg-Zuid. Het gebouw is nu in aanbouw. In dit gebouw wordt voor het eerst in deze wijk stevig ingezet op circulair bouwen. Tjerk begint met een compliment: “Stadlander loopt sinds jaar en dag voor de troepen uit en stelt zichzelf ambitieuze doelen.” Dat begon volgens hem met de eerste Nul-op-de-Meter-appartementen aan de Vijverberg Noord. Dat heeft zich nu doorvertaald naar de duurzame en circulaire ambities.

Door het verschil tussen oud en nieuw weg te nemen, verleng je de levensduur van bestaande woningen. Ook dat is circulair!

Het ontwerp van het woongebouw was al redelijk ver uitgewerkt op het moment dat werd besloten om de circulaire ambities aan te scherpen. Stadlander heeft extra budget vrijgemaakt om een zo’n circulair mogelijk gebouw te realiseren.

Spring architecten heeft onderzocht of het traditionele bouwsysteem omgezet kon worden naar een circulaire houtconstructie. Dat bleek helaas te grote gevolgen te hebben voor het ontwerp. Het is wel gelukt om gerecycled beton te gebruik en het ontwerp uit te voeren met materialen uit de gesloopte Scheldeflat.

De klimplanten rondom de gevel groeien straks in plantenrekken gemaakt van hergebruikte balkonhekken en de Bruynzeel-keukens zijn gemaakt van volledig hergebruikt materialen.

Het verschil maken

Meer dan tien procent is uiteindelijk circulair te noemen. “Het heeft tijd nodig, maar circulair denken en doen wordt het nieuwe normaal. We zijn uit het dalletje.” Hij looft de inzet van de woningcorporaties. “Zij kunnen het verschil maken.” De sociale woningbouwers zijn samen namelijk de grootste opdrachtgevers in de bouw en dat maakt impact.

Intussen ziet de architect Gageldonk-West opbloeien. “Er komen nieuwe mensen naar de wijk. Logisch, je woont dichtbij centrum, A58 en het groen van de bossen. De huizenprijzen stijgen. In gesprekken met (nieuwe) bewoners krijgen we te horen dat de veranderingen die we voor ogen hadden ook echt effect hebben gehad.”